Houden medisch specialisten rekening met geheugenproblemen tijdens hun spreekuur?

Neuroloog Niek Verwey en geriater Liesbeth Hempenius zijn co-promotoren van het promotieonderzoek van Fleur Visser (RUG). Het artikel over dit onderzoek is onlangs gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift Journal of the American Medical Directors Association.

In drie Nederlandse ziekenhuizen konden medisch specialisten meedoen aan dit onderzoek door een vragenlijst in te vullen. Ze kregen open en gesloten vragen over geheugenproblemen en dementie op de polikliniek. In totaal hebben 64 medisch specialisten meegedaan vanuit 17 verschillende specialisaties, waaronder de interne geneeskunde, revalidatie, cardiologie, anesthesiologie en gynaecologie.

We onderzochten hoeveel aandacht deze medisch specialisten hebben voor geheugenproblemen tijdens het spreekuur. Ook wilden we te weten komen hoe ze op geheugenproblemen proberen te letten en wat ze doen om rekening te houden met mensen met geheugenproblemen tijdens hun spreekuren. Het laatste deel van de vragenlijst ging over de belemmeringen en de wensen van medisch specialisten om rekening te houden met mensen met geheugenproblemen.

Bijna alle medisch specialisten die meededen vonden het belangrijk om aandacht te hebben voor geheugenproblemen tijdens hun spreekuur. Toch gaf minder dan de helft van hen aan dat het elke keer lukt om hier bewust mee bezig te zijn tijdens hun afspraken met patiënten. Ze vinden bijvoorbeeld dat ze hier te weinig tijd voor hebben of dat ze niet genoeg kennis hebben over geheugenproblemen en dementie. Ook werd er geantwoord dat ze niet de middelen (tools) hebben om geheugenproblemen te herkennen, zoals bijvoorbeeld een paar korte duidelijke vragen in het medisch dossier of een richtlijn over dit onderwerp op hun afdeling. 80% van de medisch specialisten gaf aan dat ze denken dat aandacht voor geheugenproblemen invloed kan hebben op de kwaliteit van de diagnostiek en behandeling van de patiënt.

Het is van groot belang om te weten hoe medisch specialisten aandacht besteden aan geheugenproblemen tijdens hun spreekuur, omdat het nadelig kan zijn als dit niet wordt herkend. De arts kan dan bijvoorbeeld niet doorhebben dat iemand het moeilijk vindt om elke dag aan de medicijnen te denken. Dan kan het zijn dat de behandeling niet goed werkt. Ook is het mogelijk dat een persoon met geheugenproblemen zijn/haar klachten niet goed kan vertellen aan de arts. Dit maakt het voor de arts dan lastiger om de goede diagnose te stellen.

Als zorgverleners geheugenproblemen goed herkennen en het in acht nemen, kan de zorg beter worden afgestemd op de persoonlijke situatie van de patiënt. Dit heet ook wel passende zorg. Een voorbeeld van passende zorg is dat samen met de patiënt en naasten wordt besproken of in hun situatie de voordelen van een ingrijpende operatie opwegen tegen de mogelijke risico’s. In deze weloverwogen behandelkeuze, kan bij dementie de naaste actiever worden betrokken, bijvoorbeeld om extra informatie te geven of de patiënt zich de klachten goed heeft herinnerd.

Kortom, dit onderzoek laat zien dat er meer aandacht nodig is om medisch specialisten tijdens hun spreekuur goed geheugenproblemen en dementie te laten herkennen en er rekening mee te houden.

ABOARD is een publiek-private samenwerking, die financiering ontvangt van ZonMW Nationaal Dementieprogramma (#73305095007) en Health~Holland, Topsector Life Sciences & Health (PPS-toeslag; #LSHM20106). Meer dan 30 partners dragen in kind en/of in cash bij (zie www.aboard-project.nl).

ABOARD is het eerste onderzoeksproject dat van start gaat als onderdeel van de Nationale Dementiestrategie 2021-2030 van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het geeft tevens invulling aan een belangrijk deel van Missie IV: In 2030 is de kwaliteit van leven van mensen met dementie met 25% toegenomen. Missie IV is een van de vijf missies opgesteld voor het maatschappelijk thema gezondheid en zorg en staat beschreven in de Kennis- en Innovatieagenda 2020-2023 van Health~Holland.