Diabeteszorg MCL: “We gaan bijna richting een kunstmatige alvleesklier”

Type 1-diabetes is een auto-immuunziekte, antistofgerelateerd en insulineafhankelijk. Deze patiënten houden de ziekte levenslang. Type 2-diabetespatiënten kunnen genezen, dat heeft altijd met leefstijl te maken. “Type 2 is simpelweg ‘insuline-ongevoeligheid’ en je kunt met leefstijlveranderingen je insulinegevoeligheid verbeteren”, zegt internist-endocrinoloog Janneke Witteveen. “Het gros van de diabetes Type 2-patiënten hoeft niet naar het ziekenhuis. De huisarts voert de meeste zorg zelf uit, maar we werken goed samen op basis van landelijke, duidelijke, transmurale afspraken.”

In de afspraken is helder waar de specialisten meerwaarde hebben ten opzichte van het werk van een huisarts, zegt Witteveen. “Wij zien bijvoorbeeld patiënten bij het starten van insulinetherapie als de huisarts dat nodig acht, bij slecht ingestelde diabetes, als de patiënt een zwangerschapswens heeft, als een patiënt start of wil starten met een andere therapie of als die vanwege zijn beroep beperkte therapeutische opties heeft en soms is er twijfel over de diagnose diabetes type 2. Dan vindt diagnostiek naar de diagnose plaats. Daarnaast kan een patiënt problemen hebben met cholesterol of bloeddruk of er zijn complicaties zoals nierschade. Bij simpele vragen kijken we via ketenzorg op papier mee, tijdens een email-consult. Daarnaast kan de patiënt eenmalig naar ons verwezen worden voor een meekijk-consult. Dan zien we de patiënt een half uurtje en maken daarna een plan waarmee de huisarts en de patiënt verder kunnen. Dan gaat het vaak om adviezen voor de huisarts ten aanzien van de juiste diagnose of een andere therapie-instelling. We hebben bovendien nog de unieke optie dat de huisarts bij de diabetesverpleegkundige een meekijk-consult kan aanvragen. Dan gaat het vaak om instructie over de uitvoering van een behandeling, bijvoorbeeld het starten van insulinetherapie.”

Ook de technische mogelijkheden om patiënten te behandelen nemen snel toe en aan alle innovaties doet het MCL mee, zegt Witteveen. “Een patiënt moet telkens zijn suikerwaarde meten. Dat kan met een vingerprik waarbij een druppel bloed in een scannertje wordt gebracht waarna de suikerwaarde gemeten wordt. Inmiddels plakken patiënten al sensoren op de arm en halen er telkens de scanner op hun telefoon langs voor de actuele suikerwaarde. Daarmee kun je als het ware direct de invloed meten van bijvoorbeeld de pizza die je net opgegeten hebt. Maar ook dit niveau zijn we voorbij. Inmiddels zijn deze sensoren standaard met alarm uitgerust. Als patiënten hun alarmen instellen, worden ze gealarmeerd bij een te lage of te hoge suikerwaarde. Dat is wel een gamechanger. Want als een patiënt veel aanvallen van hypoglycemie heeft gehad, voelt hij die hypo’s eigenlijk niet meer goed aankomen. Dat is levensgevaarlijk. Vaak zien we dat mensen hun suikerwaarde bewust hoog houden omdat ze bang zijn een hypoglycemie te krijgen, bijvoorbeeld omdat ze alleen thuis zijn. Door de alarmen zijn ze er dus op tijd bij en krijgen ze geen echte hypoglycemie meer. Daardoor zien we hun diabetesinstellingen verbeteren. Inmiddels is er voor een selecte groep nog een kleinere, plattere variant beschikbaar waarbij de patiënt niet eens meer hoeft te scannen met de telefoon. Je kunt de sensor ook koppelen aan een smartwatch wat controle wel heel makkelijk maakt. Qua meten is er dus heel veel veranderd, maar ook in de generaties insulinepennen en insulinepompen zien we mooie ontwikkelingen. Zo zijn er sensoren die in verbinding staan met een insulinepomp en rechtstreeks aangeven dat die pomp meer of minder insuline moet afgeven. Dan ga je al bijna richting een kunstmatige alvleesklier…”

In het MCL loopt dagelijks een D-team rond: een Diabetesteam, bestaande uit een arts of arts-assistent en een diabetesverpleegkundige. Het D-team houdt diabetespatiënten in de gaten die elders in het ziekenhuis zijn opgenomen, bijvoorbeeld na een ongeluk, voor een operatie of omdat ze een hartinfarct hebben gehad. Witteveen: “Vaak zijn vaatpatiënten ook diabetespatiënt. Er gebeurt tijdens een opname veel met de patiënten zoals een operatie, sondevoeding of een steroïdenbehandeling, allemaal veranderingen waarbij je kan verwachten dat de suikerwaarde gaat variëren. Het D-team gaat langs bij de patiënt, checkt dagelijks de glucosewaarden en anticipeert op wat er verder met de patiënt gaat gebeuren. Als iemand nuchter moet zijn voor een operatie, kun je tevoren de medicatie aanpassen bijvoorbeeld. Zo voorkom je complicaties zoals een ernstige hypoglycemie of hyperglycemie en uiteindelijk leidt dat tot kortere ligduur en een beter herstel.”

Bekijk meer verhalen over afdelingen, mensen, zorg, keuzes, meedoen en geluk op deze pagina.

MCL is een topklinisch opleidingsziekenhuis en behoort sinds 2003 tot de vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ). Dit betekent dat ons ziekenhuis voldoet aan verschillende eisen die voornamelijk te maken hebben met de kwaliteit van het onderwijs, (medische) opleidingen en wetenschappelijk onderzoek. Het lidmaatschap betekent een erkenning voor de energie die het MCL heeft gestoken in de specialistische opleidingen. De vereniging STZ bestaat uit zesentwintig grote opleidingsziekenhuizen in Nederland die hooggespecialiseerde medische zorg verlenen, wetenschappelijk onderzoek doen en vele artsen, verpleegkundigen en andere zorgprofessionals opleiden. Meer weten? Zie deze pagina.