Consuminderen
Chantal Mouës
Waarom zouden we zo hard werken als we niet meer jagen op materiële bezittingen, als huizen onbetaalbaar zijn en de zorg viraal gaat?
En dan is daar die dag. De dag waarop mijn vader stierf. De man die mij het startschot gaf, de bougie van mijn motor en de helft van mijn DNA. Hij heeft in zijn leven veel winterdagen meegemaakt, die ook de laatste maanden van zijn bestaan kenmerkten. Hij leefde zoals voorgenomen: rauw, hardwerkend, vastberaden, met het oog op een betere toekomst. Zijn generatie had het motto: ‘spaar voor later, zorg voor brood op de plank en leef zuinig!’
Mijn ouders gaven het startsein van mijn bestaan, waar later ook vele anderen mijn leven versnelden, vooral tijdens mijn opleiding. De generatie van mijn ouders leerde me dat hard werken niet vies is en essentieel voor de (goede) zorg. Nu behoor ik tot de generatie die een vliegwiel probeert te zijn voor de volgende. Maar ook ik merk dat ik voorzichtig moet manoeuvreren binnen het spanningsveld dat ontstaat tussen de waarden van mijn opvoeding en de huidige tijdsgeest.
Mijn vader versterkte onbewust mijn vriendschappen met vriendinnen door me te dwingen zuinig te zijn. Ik moest kiezen tussen het betalen voor het gebruik van de vaste telefoon of mijn fiets pakken en naar hun huis rijden. Destijds ergerde ik me mateloos aan zijn uitspraak: “Wat is er nu zo belangrijk dat je moet bellen terwijl je haar morgen op school spreekt?" Ik wist dat ik het anders zou doen! Ironisch genoeg is het nu zelfs nog onpersoonlijker geworden. We 'appen' nu met elkaar.
Met het harde werken in een maatschappij vol mogelijkheden is ook ons consumptiegedrag veranderd. En dan bedoel ik niet alleen het soort consumptie waarvan je in gewicht toeneemt. Huizen, televisies en andere apparatuur in overvloed, dubbele vakanties, meerdere auto's. Elke generatie heeft nu meerdere generaties iPhones. We sparen niet meer, we vergaren! Ons consumptiegedrag heeft echter een tol geëist van het milieu met de overvloed aan plastic, wegwerpartikelen, batterijen en afval. Ook in de gezondheidszorg heeft dit geleid tot een overvloed aan behandelingsopties en een groeiende drang om te behandelen, zowel bij patiënten als artsen. En hier staan we nu, te midden van een nieuwe generatie artsen. Een generatie met een andere werkethiek; minder uren, flexibiliteit, tijd voor rust en overwegingen, en later is nu. Er wordt niet meer zoveel waarde gehecht aan grootsheid, overvloed of langdurigheid. Ze overwegen hun stappen zorgvuldiger en zijn zich meer bewust van hun ecologische voetafdruk.
"In een maatschappij vol mogelijkheden is ook ons consumptiegedrag veranderd. En dan bedoel ik niet alleen het soort consumptie waarvan je in gewicht toeneemt."
Elke generatie creëert de volgende. Heeft de generatie van ‘meer’ de generatie van ‘minder’ voortgebracht? Zijn zij de artsen die moeten leren consuminderen waar 'het onderste uit de kan halen' lange tijd de norm was? Ironisch genoeg zijn het juist de artsen uit de generatie van overproductie en grenzeloze behandeling die de hand op de knip moeten houden. Er moet namelijk minder behandeld worden, korter en goedkoper. Maar ondertussen zijn wij het die wijzen naar de nieuwe generatie artsen, alsof ze nog niet volledig gevormd zijn. Het is begrijpelijk dat daar spanning door ontstaat. Maar wie moet zich eigenlijk aanpassen aan wie?
Generaties komen en gaan. Ik heb zelf twee zonen opgevoed in generatie Z. Ze hebben consuminderen tot kunst verheven. Voedsel is doelgericht, in poedervorm en/of shakes. De digitale wereld staat centraal, met AI als zowel leerling als leraar. Bellen lijkt volledig te zijn afgeschaft en appen is nu het nieuwe normaal. Kortstondige contacten middels snappen verdwijnen voordat het netvlies het heeft kunnen vastleggen. Een tussenjaar wordt geïntroduceerd om te reflecteren op de druk en verplichtingen van de middelbare school. Waarbij deze zin nu vast als een verbaasde emoticon in je brein doorwerkt.
Toch hebben ze gelijk en voel ik me soms net als mijn vader, die me hoofdschuddend herinnerde aan het motto van ‘hard werken en sparen voor later’. Zeg eens eerlijk?! Waarom zouden we zo hard werken als we niet meer jagen op materiële bezittingen, als huizen onbetaalbaar zijn en de zorg viraal gaat? Met alle uitdagingen die op ons pad komen, is tijd nemen voor reflectie en minderen misschien wel de beste oplossing.
"Zeg eens eerlijk?! Waarom zouden we zo hard werken als we niet meer jagen op materiële bezittingen, als huizen onbetaalbaar zijn en de zorg viraal gaat?"
Op een stormachtige vrijdag, 24 maart van dit jaar, realiseerden we ons dat het voor mijn vader niet meer haalbaar was om nog een dag verder te gaan. Het had ook geen zin meer; er was geen reden meer om nog meer ondersten uit de kan te halen. Een tijdperk en een hoofdstuk werden afgesloten, en de drukinkt wacht op de volgende schrijver…ChatGPT?
Meer lezen van MCL vertelt?
Bekijk meer verhalen over afdelingen, mensen, zorg, keuzes, meedoen en geluk op deze pagina.
MCL als topklinisch opleidingsziekenhuis
MCL is een topklinisch opleidingsziekenhuis en behoort sinds 2003 tot de vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ). Dit betekent dat ons ziekenhuis voldoet aan verschillende eisen die voornamelijk te maken hebben met de kwaliteit van het onderwijs, (medische) opleidingen en wetenschappelijk onderzoek. Het lidmaatschap betekent een erkenning voor de energie die het MCL heeft gestoken in de specialistische opleidingen. De vereniging STZ bestaat uit zesentwintig grote opleidingsziekenhuizen in Nederland die hooggespecialiseerde medische zorg verlenen, wetenschappelijk onderzoek doen en vele artsen, verpleegkundigen en andere zorgprofessionals opleiden. Meer weten? Zie deze pagina.