Verpleegkundig leiderschap: betere zorg, meer werkgeluk
Leiderschap wordt gezien als een belangrijke factor in het behoud van verpleegkundigen, maar wat verstaan verpleegkundigen zelf eigenlijk onder leiderschap? Die vraag stond centraal in het onderzoek door het lectoraat Verpleegkundig Leiderschap & Onderzoek voor Goede Zorg aan NHL Stenden Hogeschool. Lector Margreet van der Cingel heeft in het MCL onderzoek uitgevoerd waarin verpleegkundigen voor het eerst zelf hun visie op leiderschap hebben laten horen.
Verpleegkundige stem
Bij het onderzoek zijn voor het eerst verpleegkundigen zelf bevraagd op wat zij onder verpleegkundig leiderschap verstaan en hoe ze daar invulling aan geven in de dagelijkse praktijk. De afgelopen twee jaar werden verpleegkundigen van diverse afdelingen in het MCL geïnterviewd, met behulp van studenten van de opleiding Verpleegkunde van NHL Stenden. Ook werden de uitkomsten van zelfbeoordelingen van 435 verpleegkundigen over hun eigen functioneren in het onderzoek verwerkt.
Leiderschap kan door iedereen in een team uitgevoerd worden. Het gaat over invloed uitoefenen op de zorg die jij biedt aan jouw patiënt. Effectief leiderschap leidt tot betere zorg, meer werkgeluk en minder uitstroom, bleek al uit ander onderzoek.
Belangrijkste uitkomsten
In het onderzoek komt onder andere naar voren dat verpleegkundig leiderschap voor goede zorg betekent dat je als verpleegkundige met de patiënt in gesprek gaat, zo in de schoenen van de patiënt gaat staan en dus over de grenzen van het ziekenhuis heen kijkt. Wat heeft de patiënt thuis en/of in andere zorgorganisaties nodig? Het is belangrijk om als verpleegkundige beroepsgroep ook de samenwerking met andere zorgverleners in Friesland goed voor ogen te houden en van elkaar te weten hoe verpleegkundig werk er in verschillende settings uit ziet. Daarnaast is het van belang dat verpleegkundigen zich verplaatsen in de ketenzorg. Dat helpt ook om mensen voor het vak te behouden. Omdat de arbeidsmarkt in de zorg krap is, zijn de uitkomsten van het onderzoek van belang voor de zorgsector in heel Nederland.
De drie belangrijkste uitkomsten van het onderzoek zijn volgens Van der Cingel:
Toon moed & initiatief
“Als verpleegkundige is het belangrijk om initiatief en moed te tonen. In actie komen voor je patiënt en het durven op te komen voor het belang van de patiënt en de kwaliteit van zorg. Dit gebeurt wel, maar kan nog beter op de werkvloer.’’
Hou je kennis op peil
“Kennis is macht. Je wordt een stuk serieuzer genomen, als je weet waar je het over hebt. Op deze manier kun je namelijk altijd je eigen handelen onderbouwen.’’
Bundel de krachten
“In de zorg heb je verschillende soorten kennis en kennisniveaus in diverse functies. Zo zijn er beginnend verpleegkundigen met nieuwe kennis en (nog) weinig ervaring of mensen die al langer in het vak zitten met veel ervaring. Het is belangrijk om de kennis van verschillende verpleegkundigen samen te brengen en van elkaar te leren.’’
Werk aan de winkel
Margreet van der Cingel: ‘’Er is werk aan de winkel. Het onderzoek is de eerste stap in de goede richting. Er is een model ontwikkeld naar aanleiding van het onderzoek. Dat wordt op dit moment teruggegeven aan verpleegkundigen. Als lectoraat willen we hulpmiddelen ontwikkelen voor het gebruik van het model en het toepassen van leiderschap in de praktijk. Leren blijkt namelijk veel effectiever te zijn op de werkvloer. Ook is het beter om daarbij te focussen op wat wel werkt en te benoemen wat daarbij successen en goede voorbeelden zijn. Vanuit een fijne sfeer op de werkvloer kan iedereen met trots het prachtige beroep van verpleegkundige blijven uitoefenen.”
Verpleegkundig leiderschap is één van de gezamenlijke speerpunten van het lectoraat en de verpleegkundige adviesraad (VAR) binnen het MCL. Gezamenlijk organiseren beide partijen themabijeenkomsten en symposia voor verpleegkundigen om dit onderwerp onder de aandacht te brengen.