Minder kans op CVA door kleine aanpassing openhartoperatie
Het MCL heeft bijgedragen aan een belangrijke studie die recent is gepubliceerd in the New England Journal of Medicine. MCL-cardioloog Richard Folkeringa is één van de auteurs en lid van de steering committee van deze LAAOS-III studie. Dit medisch onderzoek onder bijna vijfduizend patiënten wereldwijd heeft aangetoond dat een eenvoudige aanpassing aan een openhartoperatie de kans op bloedstolsels (en daarmee de kans op een TIA (transient ischemic attack) of een ischemische beroerte (CVA) aanzienlijk verlaagt.
Het onderzoek richtte zich op het linker hartoor (auriculae atriorum), een onderdeel van het hart dat geen duidelijke functie heeft, maar wél een rol speelt bij het ontstaan van bloedstolsels. Bloedstolsels kunnen op hún beurt weer zorgen voor afsluiting van een bloedvat in de hersenen, met een beroerte (CVA) als gevolg. ‘Het gevaarlijkste onderdeel van het menselijk lichaam,’ omschrijft Folkeringa het linker hartoor. ‘En net als de blindedarm: je kunt gemakkelijk zonder.’ De LAAOS-III-studie duurde acht jaar.
Folkeringa: ‘Het onderzoek richtte zich op een groep patiënten die boezemfibrilleren heeft. Dat komt vrij veel voor, met name bij ouderen. Bij boezemfibrilleren is de hartslag onregelmatig en meestal te hoog. Het is niet levensbedreigend, maar moet vaak wel behandeld worden, want het hart heeft het zwaar. Het komt bij deze groep geregeld voor dat er een hartoperatie moet plaatsvinden, bijvoorbeeld aan hartkleppen of kransslagaderen. In dit onderzoek is gekeken wat het effect is als je dan meteen het linker hartoor verwijdert. Dat kan gemakkelijk gebeuren als de patiënt tóch al wordt geopereerd. Het kost hooguit een paar minuten extra en brengt geen extra kosten met zich mee.’
In het MCL zijn de gegevens van 42 patiënten meegenomen in het onderzoek. Folkeringa: ‘Het is dubbelblind gerandomiseerd uitgevoerd. Als onderzoeker wist ik dus niet of de hartchirurg in het MCL het linker hartoor had verwijderd. We hebben de patiënten lang gevolgd, om te kunnen zien of zich stolsels vormden.’ Naast het MCL deden ook ziekenhuizen in Breda, Eindhoven en Nieuwegein mee. Folkeringa: ‘Je kunt zo’n onderzoek alleen goed doen als je voldoende patiënten hebt, en dat red je nooit als ziekenhuis-alleen, zelfs niet in samenwerking met andere Nederlandse ziekenhuizen. In totaal hebben 105 hartcentra in heel de wereld meegedaan, uit 27 landen. In totaal 4.811 patiënten. Het onderzoek is gestart vanuit het Population Health Research Institute in Hamilton, Canada, dat over een wereldwijd netwerk van ziekenhuizen beschikt. Het bijzondere is dat deze studie niet is geïnitieerd door een medisch bedrijf, zoals zo vaak gebeurt, maar echt vanuit de praktijk.’
De resultaten van het onderzoek zijn heel positief. Folkeringa: ‘Het verwijderen van het linker hartoor blijkt een heel effectieve manier om beroertes te voorkomen. Op de wat langere termijn is de kans op een beroerte 37% minder. Er zijn helemaal geen nadelen aan het verwijderen. We verwachten dat het verwijderen van het linker hartoor bij deze patiëntengroep zal worden opgenomen in de internationale behandelrichtlijn. Dat duurt wel even; in het MCL hebben we deze werkwijze vast opgenomen in het behandelprotocol.’
Het MCL is één van de 26 STZ-ziekenhuizen (Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen). STZ-ziekenhuizen onderscheiden zich door steeds de voorhoedepositie te kiezen met patiëntgericht wetenschappelijk onderzoek, topklinische zorg en opleiding. Topklinische opleidingsziekenhuizen werken samen aan de beste kwaliteit ziekenhuiszorg. Deze ziekenhuizen bieden patiënten hoogwaardige topklinische zorg en verzorgen de opleidingen van medisch specialisten, verpleegkundigen en andere zorgprofessionals. Daarnaast onderscheiden STZ-ziekenhuizen zich door patiëntgericht wetenschappelijk onderzoek en zorginnovatie.
[Wetenschappelijk artikel: DOI: 10.1056/NEJMoa2101897, gepubliceerd 15 mei 2021 op NEJM.org.]
[Afbeelding: Wikimedia Commons; Henry Vandyke Carter and one more author - Henry Gray (1918) Anatomy of the Human Body ]