Kwaliteit van leven niet altijd beter na hartoperatie

Nog niet zo lang geleden bleef onderzoek naar de effecten  van hartchirurgie vaak beperkt tot de overlevingskans van patiënten. Er was minder oog voor de kwaliteit van leven na de vaak ingrijpende operatie. Specifiek naar die kwaliteit van leven heeft het MCL onderzoek gedaan, op initiatief van cardiothoracaal chirurg Goris Bol Raap en in nauwe samenwerking met de intensive care. De uitkomsten waren verrassend.

Bij het onderzoek heeft medisch dataspecialist Hilda Rijnhart-de Jong een belangrijke rol gespeeld. Zij heeft tussen 2015 en 2017 1920 patiënten gevraagd om een vragenlijst in te vullen over hoe zij hun kwaliteit van leven ervaren voor de operatie. Een jaar later is het onderzoek herhaald met dezelfde vragen om te kijken hoe de patiënten na de ingreep over de kwaliteit van leven denken. Deze gegevens heeft zij, met haar collega’s, geanalyseerd en gepubliceerd.

“De respons voor dergelijk onderzoek is hoog. Daarnaast is de kwaliteit van de verzamelde gegevens hoog, waardoor we er ook duidelijke conclusies uit kunnen trekken’’, vertelt Bol Raap enthousiast.

Het blijkt dat met name vrouwen, mensen met moeilijk instelbare diabetes en mensen die zijn geopereerd aan een verwijde grote lichaamsslagader (aneurysma van de aorta) , vaak een verminderde kwaliteit van leven ervaren. Dat geldt verder voor patiënten die na de ingreep een infectie kregen.

Voor de meerderheid van de hartpatiënten geldt dat zij voor de hartoperatie vaak benauwd en kortademig zijn en kampen met en verslechterde conditie. Na het aanleggen van een of meer by passes of een hartklep, gaat de conditie van deze patiënten vaak flink omhoog en daarmee hun kwaliteit van leven.

Voor mensen met een infectie is het voorstel baar dat ze minder kunnen na de ingreep en dat het herstel langer duurt. Dat vrouwen ook een verminderde kwaliteit ervaren, is  wel verrassend. Aan de andere kant vertonen vrouwen vaak andere symptomen dan mannen en is daarover nog minder bekend. Dit vraagt dan ook om nader onderzoek. Hoe verschillen te verklaren zijn en vooral wat je er eventueel aan kunt doen.

De groep die ook echt een achteruitgang ervaart, is de groep die van te voren geen belemmering ervaart in conditie, bijvoorbeeld omdat ze  geopereerd worden aan een verwijde grote  lichaamsslagader of aorta waar ze zelf geen klachten van ervaren. Vaak wordt dit bij toeval ontdekt en hebben patiënten op het moment dat ze worden geopereerd een goede conditie. Het is vooral een belangrijke preventieve ingreep om te voorkomen dat deze slagader  op een bepaald moment  ‘springt’ waardoor er acuut levensgevaar optreedt.

Dus van de ene op de andere dag zijn ze patiënt. Ze moeten herstellen van een zware ingreep, terwijl ze zich daarvoor geen patiënt voelen. Bovendien krijgt een aantal patiënten hierdoor ook een mentale tik.

Volgens Bol Raap is deze studie waardevol en een mooie opstap naar verder onderzoek. Uiteindelijk willen de artsen meer weten over de oorzaken om vervolgens te kijken wat ze preventief kunnen doen om patiënten voor te bereiden op een hartoperatie. Of dat nu met medicijnen is of mentaal, uiteindelijk is het streven erop gericht ook voor deze groepen de kwaliteit van leven te verhogen.

Deze studie is een mooi voorbeeld van hoe onderzoek binnen het MCL direct kan bijdragen aan betere behandelingen en daarmee een hogere kwaliteit van leven. Er is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderzoek binnen het MCL. Dat is ook te merken aan de resultaten en publicaties in gerenommeerde tijdschriften.

De kracht van het onderzoek schuilt ook in de goede samenwerking over afdelingen heen. Zo is er bij dit hartonderzoek nauw samengewerkt met de intensive care. ‘‘Ik geloof in de kracht van verbinding en met elkaar samenwerken. Door vanuit verschillende disciplines naar resultaten van een onderzoek te kijken, kom je tot betere conclusies. We mogen hier trots op zijn.”, aldus Bol Raap.