Ineke Wolswijk en Carina Bethlehem winnen MCL-prijzen voor toonaangevend wetenschappelijk onderzoek

Het Wetenschapssymposium 2023 stond in het teken van ‘De power van Fryslân’. De afgelopen jaren heeft Fryslân een flinke ontwikkeling op het gebied van medische wetenschap doorgemaakt. De toename in kwaliteit van het onderzoek is terug te vinden in het aantal en de kwaliteit van de abstracts die zijn ingestuurd. Ook komt er in de gehele provincie steeds meer aandacht voor medisch wetenschappelijk onderzoek.

Vijf onderzoeken werden genomineerd voor de Auletiusprijs, de jaarlijkse wetenschapsprijs. Ineke Wolswijk, tandarts en onderzoeker, begon in januari 2021 met haar promotieonderzoek bij het schisisteam in het MCL.

Over het onderzoek
Wolswijk deed onderzoek naar agenesie in de onderkaak bij kinderen met non-syndromale schisis. Dit is een aangeboren lip-, kaak- en/of gehemeltespleet. Agenesie betekent dat een tand of kies niet is aangelegd, waarvoor vaak tandheelkundige behandeling noodzakelijk is. Wolswijk voerde samen met A. Matthews-Brzozowski, kaakchirurg van het schisisteam, een retrospectief dossieronderzoek uit, waarbij 229 röntgenfoto’s van schisispatiënten uit het MCL werden beoordeeld op agenesie in de onderkaak. Dit werd vergeleken met röntgenfoto’s van 260 kinderen zonder schisis die de polikliniek mond-, kaak- en aangezichtschirurgie (MKA) bezochten. Hieruit bleek dat kinderen met schisis significant vaker agenesie in de onderkaak hebben dan kinderen zonder schisis: 10,5% ten opzichte van 5,5%. Wanneer specifiek gekeken wordt naar verschillende vormen van schisis, dan zagen de onderzoekers twee keer vaker agenesie in de onderkaak bij kinderen met een lip-, kaak- en gehemeltespleet (een ‘cheilognathopalatoschisis’) en drie keer vaker bij kinderen met alleen een gehemeltespleet (een ‘palatoschisis’) ten opzichte van kinderen zonder schisis. In de groep met een complete palatoschisis had zelfs 26% (één op vier) agenesie in de onderkaak. Dit toont aan dat gebitsproblematiek in de onderkaak gerelateerd is aan schisis en als onderdeel van deze aandoening moet worden gezien.

‘’Ik hoop dit onderzoek te kunnen publiceren om meer bekendheid te geven aan dit fenomeen. Hopelijk draagt het bij aan de vergoeding voor tandheelkundige behandeling van agenesie in de onderkaak bij schisis. Daarnaast biedt de dataset die we nu verzameld hebben de mogelijkheid om meer tandheelkundige vragen met betrekking tot schisis te onderzoeken. Daar ga ik de komende jaren graag nog mee aan de slag. Gebitsproblematiek bij schisis kan niet meer gezien worden als een geïsoleerd probleem van de bovenkaak’’, aldus Wolswijk.

Tien MCL-wetenschappers gaven in een race tegen de klok een powertalk van vier minuten over hun onderzoek. Carina Bethlehem, internist-intensivist en klinisch farmacoloog, kreeg de meeste stemmen en ontving de publieksprijs voor haar flitspresentatie over de studie naar penicilline-/amoxicillineallergie.

Over het onderzoek
Sinds 2022 worden patiënten met een geregistreerde penicilline-/amoxicillineallergie die in het MCL zijn opgenomen bezocht door een geschoolde medewerker. Er wordt dan met behulp van een gesprek met de patiënt beoordeeld of deze allergie terecht is. Dit is belangrijk omdat onterecht vermijden van penicillines ervoor kan zorgen dat er minder effectieve antibiotica worden voorgeschreven die meer bijwerkingen hebben. Dit onderzoek is opgezet om het effect en de veiligheid van deze nieuwe aanpak te onderzoeken. In 2022 zijn er in totaal 183 patiënten beoordeeld. Bij 54 patiënten kon de allergie op basis van het verhaal van de patiënt uit het systeem worden verwijderd, hier betrof het vaak een bijwerking en geen allergie. Bij 88 patiënten werd geadviseerd om verder onderzoek te doen met behulp van bijvoorbeeld een huidtest of inname van een tablet amoxicilline onder gecontroleerde omstandigheden. Bij vijf van deze patiënten liet het onderzoek zien dat er sprake was van een allergie, één keer betrof dit een allergische reactie waarvoor behandeling nodig was. In de overgebleven 41 patiënten werd de allergie gehandhaafd. Vaak was dit omdat iemand al naar huis was ontslagen voordat de analyse was afgerond.

‘’We denken dat de effectiviteit van de beoordeling van patiënten met een penicilline-/amoxicillineallergie vergroot kan worden door dit nog slimmer te organiseren. We zijn hiervoor onder andere met een project begonnen waarin we samenwerken met de orthopedisch chirurgen om patiënten met een penicilline-/amoxicillineallergie al voor de operatie te beoordelen. Hiermee hopen we te bereiken dat patiënten vaker de beste antibiotica krijgen rondom hun operatie, daar is de patiënt bij gebaat én het helpt om de resistentie tegen antibiotica zo klein mogelijk te houden’’, aldus Bethlehem.

Het MCL ontwikkelt zich doorlopend binnen de ambitie die past bij een topklinisch opleidingsziekenhuis. MCL-onderzoekers zijn actief op een veelheid en verscheidenheid van onderzoeksgebieden. Dit leidt jaarlijks tot publicaties in wetenschappelijke tijdschriften. MCL wil patiëntgericht wetenschappelijk onderzoek doen dat ertoe doet, én dit onderzoek toepasbaar maken, zodat resultaten snel vertaald worden naar excellente zorg.

De MCL Academie richt zich op de functies die het MCL tot een topklinisch opleidingsziekenhuis maken: onderzoek, onderwijs en innovatie. Doorlopend wordt er in het MCL aan gemiddeld 150 onderzoekstrajecten gewerkt, waaraan 5.000 MCL-patiënten deelnemen.